L-importanza taċ-ċurkett magħluq minn Sandro Cortis.

Illum aktar minn qatt qabel qed isir bżonnjuż li wieħed jimmarka b’mod permanenti l-għasafar li jkun nissel fil-magħluq.

Dan irid isir l-aktar minħabba liġijiet li jħarsu l-għasafar selvaġġi, fejn tidħol  iż-żamma,  wiri u negozju tagħhom, kif ukoll huwa  utli sabiex wieħed  jagħraf u jkun jista’ jżomm rendikont tal-għasafar li jkun nissel.  Iċ-ċurkett magħluq jitlibbes meta l-frieħ ikunu għadhom fil-bejta.  Dan iċ-ċurkett huwa aċċettat mill-awtoritajiet bħala prova li l-għasfur ġie mnissel fil-magħluq, dejjem jekk iċ-ċurkett ikun tad-daqs adattat għal dik l-ispeċi partikolari.

Fuq dan ikunu ttimbrati s-sena, il-qies (Tab.1),  

l-inizjali tal-klabb (Tab.2), numru konsekuttiv tac-curkett u n-numru uniku tal-breeder

Tab.1    Qisien skont il klabbs ta’ Malta

Huma bosta dawk li ma jaqblux ma’ din is-sistema minħabba r-riskji li fiha.  L-aktar problemi komuni li wieħed jiltaqa’ magħhom hu meta l-ġenituri ma jaċċettawx  li wieħed imissilhom il-bejta jew ma jaċċettawx iċ-ċurkett fuq sieq il-ferħ, bir-riżultat li jabbandunaw il-bejta jew jarmu l-frieħ il-barra biċ-ċurkett b’kollox.  Aktar mal-ġenituri ikunu mansi u draw lil min irabbihom, aktar jonqos dan ir-riskju.

Is-sistema biex wieħed ilibbes iċ-ċurkett hija waħda pjuttost sempliċi.  Dan tistgħu tarawh mill-istampi hawn taħt.  Però din mhijiex xi biċċa xogħol tal-għaġġla u wieħed irid ikollu daqxejn paċenzja u jaħdem bil-galbu.  Ovvjament l-esperjenza hawnhekk tgħodd ukoll.  Bil-ferħ miżmum żaqqu l-fuq, is-sieq tinqabad bejn il-werrej u s-sebgħa l-kbir b’mod li t-tlitt iswaba ta’ quddiem jinġabru dritti.

1.    Iċ-curkett jiġi mgħoddi minn fuqhom.

2.    Bil-mod jinġibed lura lejn l-għaksa.

3.    B’attenzjoni ċ-ċurkett jitqabbeż minn fuq l-għaksa.

4.    Bis-sebgħa l-kbir miżmum lura, iċ-ċurkett jibqa’ jinġibed il-fuq sakemm is-sebgħa jinħeles.

Iż-żmien li fih jitlilbbes iċ-ċurkett ivarja xi ftit bejn razza u oħra, kif jaffettwa wkoll l-esperjenza tal-breeder u kemm tkun iżżoqq l-omm.  Ġeneralment dan ikun bejn ir-raba’ u s-seba’ ġurnata minn meta jfaqqsu l-frieħ.  Bħala sinjali wieħed jista’ jara li l-frieħ ikunu fetħu għajnejhom u l-pinen qabdu jispuntaw.  Aktar ma wieħed iħalli għat-tard, aktar ikun hemm ċans li ċ-ċurkett jiġi aċċettat mill-omm.  Dan għaliex il-frieħ ikunu bdew ibattlu l-ħmieġ fuq ix-xifer tal-bejta u l-omm ma tkunx għadha daqshekk iffittata fuq it-tindif tal-bejta.  B’hekk ma tipprovax tneħħi ċ-ċurkett minn saqajn il-frieħ għax taħsbu xi ħmieġ.

Jekk mill-banda l-oħra ċ-ċurkett jitlibbes kmieni, dan jista’ joħroġ minn postu u jintilef.  Wieħed jista’ jkun jaf jekk huwiex iż-żmien tajjeb biex ilibbes iċ-ċrieket billi jipprova joħroġ iċ-ċurkett u jekk dan jiżloq il-barra bla xkiel, ikun aħjar li jerġa’ jipprova jlibbsu ġurnata jew tnejn wara.  Huwa tajjeb wkoll li wieħed ikun jaf jekk in-nisa li jkollu jaċċettawx dan l-indħil jew le filwaqt li nisa ġodda għandhom jiġu pprovati billi ma jlibbisx iċ-ċrieket lill-frieħ kollha f’salt u lanqas quddiem l-omm. Meta l-frieħ jitqiegħdu lura fil-bejta, tajjeb li tgħattihom ftit b’idejk ħalli dawn jitgeddsu l-isfel u b’hekk jgħattu ċ-ċrieket.

Dwar x’ħin l-aħjar li jsir dan ix-xogħol hemm diversi fehmiet, imma fl-aħħar mill-aħħar jiddependi mill-esiġenzi li għandu dak li jkun.  Hemm min jirraġuna li aħjar ilibbes iċ-ċrieket tard filgħaxija meta l-omm tkun żaqqgħet                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      il-frieħ u tkun waslet biex torqod. 

Imbagħad hemm min jaħsibha li aħjar filgħodu sabiex wieħed ikun jista’ jżomm għajnejh fuq il-bejta.  Fil-verità jekk tkun għasfura li taċċetta din il-proċedura, ma tagħmilx ħafna differenza x’ħin isir dan il-proċess.  Imma jekk tkun mara ġdida li qiegħed tipprovaha, ikun tajjeb li tieħu ftit tal-ħin biex josserva x’inhu jiġri fil-bejta u f’kas li l-frieħ jintremgħu l-barra, tilħaq isalvahom fil-ħin.  U dan tista’ tagħmlu billi jew tneħħilhom iċ-ċurkett u terġa’ twaddabhom fil-bejta jew inkella tgħaddi lill-istess frieħ taħt xi għasfura oħra.   

Tajjeb ukoll li waqt l-irringjar, l-omm tingħata xi ikel favorit ħalli jkollha ma xhiex taljena ruħha.  Min għadu qatt m’għamel dan il-proċess, ikun tajjeb li l-ewwel jipprova jlibbes iċ-ċrieket fuq għasafar li huma inqas delikati u aktar tolleranti.  Eżempju tajjeb huma l-kanarini.  Taqbel jew ma taqbilx, illum l-irringjar sar xi ħaga ta’ bilfors jekk trid ittella’ għasafar tal-għana għall-wirjiet jew joffrihom għall-bejgħ.

Illum il-ġurnata l-irringjar sar meħtieġ jekk wieħed irid itella’ għasafar tal-għana għall-wirjiet jew joffrihom għall-bejgħ.